Thiết kế bể thủy sinh hay 'chơi bể thủy sinh' là một sở thích vô cùng thú vị nhưng chắc chắn sẽ là thử thách đối với những người mới bắt đầu muốn tự tay set bể. Dù công việc này có thể cho chúng ta phát huy tiềm năng sáng tạo vô hạn, không hiếm người khó hình dung hay xác định được mục tiêu cuối cùng là gì.
Vì vậy, trước khi bắt đầu, chúng tôi thực sự khuyến khích những người mới chơi hãy ngắm nhìn các thiết kế bể đa dạng để tìm nguồn cảm hứng, đặc biệt với những ai không có trí tưởng tượng phong phú hay kỹ năng bố cục xuất sắc.
Một số người chơi thủy sinh thích thêm hậu cảnh, tiền cảnh, dãy núi hoặc rừng cho các thiết kế bể phức tạp và hoành tráng. Ngược lại, phong cách Wabikusa, bể Hà Lan lại được những người theo chủ nghĩa tối giản ưa chuộng. Với những người mới bắt đầu, Sen Aquatic luôn khuyến khích sự đơn giản. Để đi từ giai đoạn khởi đầu đến chuyên nghiệp cần rất nhiều thời gian luyện tập, thực hành và tất nhiên, sự kiên nhẫn.
Một số bố cục layout đơn giản và các loại cây dễ trồng là khởi đầu lý tưởng. Tiếp theo sẽ là giai đoạn nắm vững giai đoạn trồng cây, làm vườn và bảo dưỡng, và khi bạn có thể trồng cây mà không cần tảo, bạn có thể tiến tới các thiết kế bố cục thủy sinh phức tạp hơn. Sẽ không mất nhiều thời gian nếu bạn đầu tư vào thiết bị thích hợp và làm theo các bước cơ bản trong khâu chọn cây, cá và thiết bị hỗ trợ.
Khi đã tích lũy được kinh nghiệm trồng nhiều loại cây và nuôi các loại cá/ tép khác, chúng ta có thể bắt đầu thử nghiệm với nhiều loại vật liệu và phong cách thiết kế đa dạng theo định hướng riêng. Tận dụng những yếu tố cơ bản ban đầu cũng rất ổn. Phong cách Thiên nhiên cổ điển của bậc thầy thủy sinh Takashi Amano quá cố vẫn được ưa chuộng sau gần 20 năm ngày ông mất. Hiện nay, Sen Aquatic đang cung cấp dịch vụ thiết kế bể thủy sinh bao gồm:
Và trên hết, không có một định nghĩa thành công nào cho thú chơi tao nhã này cả. Đó chính là cảm giác tuyệt vời và lâng lâng của mỗi chúng ta khi tự tay chăm sóc cho bể cá hay giây phút ngắm nhìn thành quả của mình!
Giờ thì hãy cùng Sen Aquatic tìm hiểu những nguyên tắc đầu tiên trong thiết kế bể thủy sinh.
Bố Cục
Bố cục là nghệ thuật sắp xếp tất cả các thành phần bên trong bể như gỗ, đá và thực vật cũng như các yếu tố bổ sung như không gian mở, ánh sáng và đổ bóng. Chúng ta có thể sắp xếp một cách ngẫu nhiên và hy vọng kết quả tốt nhất sẽ đến nhưng điều này hiếm khi xảy ra.
Một số người sở hữu sự tinh tế và độ nhạy bén nghệ thuật tự nhiên dẫn đến khả năng định vị các yếu tố khá dễ dàng mà không cần suy nghĩ hay nỗ lực tạo ra kiệt tác. Tuy nhiên, đối với hầu hết chúng ta, xem xét các nguyên tắc về bố cục sẽ giúp ích rất nhiều trong việc đảm bảo thiết kế bể thủy sinh được hoàn thiện, mang lại ấn tượng dễ chịu và cân bằng về thị giác.
Quy Tắc 1/3
Nguyên tắc thiết kế được yêu thích và cơ bản nhất trong giới chơi thủy sinh là quy tắc một phần ba. Những người sử dụng điện thoại thông minh có thể đã từng thấy ứng dụng chia ô (Grid) để áp dụng nguyên tắc này.
Cụ thể hơn, toàn bộ khung bể được chia thành ba phần bằng nhau, theo cả chiều ngang và chiều dọc. Bốn giao điểm xung quanh trung tâm bể chính là tâm điểm chính của bố cục và là nơi đặt chi tiết nổi trội nhất như một tảng đá lớn, khúc gỗ lớn hoặc cây màu nổi. Theo bí quyết này, chúng ta sẽ đạt được sự cân bằng trực quan và khá dễ chịu.
Áp dụng quy tắc 1/3 sẽ rất hiệu quả với những ai lần đầu tập xác định bố cục và vị trí cắm cây. Các loại thực vật có màu nổi như đỏ, vàng khá bắt mắt và do đó, thích hợp là tiêu điểm. Bạn nên trồng khoảng 1/3 những cây này từ bên trái hoặc phải của mép bể. Nguyên tắc tương tự cũng áp dụng cho vị trí của đá hoặc gỗ đóng vai trò trung tâm.
Tỷ Lệ Vàng Và Đường Vòng Cung
Tỷ lệ vàng khá giống với quy tắc 1/3 ở chỗ bể có thể được chia trực quan thành các phần khác nhau và chúng ta có thể sử dụng nhằm định vị tiêu điểm. Một điều thú vị khác là tỷ lệ vàng có thể thấy trong nhiều hiện tượng tự nhiên như hình xoắn ốc trên vỏ ốc, cánh hoa, đầu hạt và thậm chí cả bão (nhìn từ trên cao). Tỷ lệ thực tế được biểu thị bằng 1: 1.618 (đến ba chữ số thập phân).
Chiều Sâu Của Khung Cảnh
Một trong những bài học lớn nhất về bố cục thủy sinh trong những năm gần đây là việc áp dụng hiệu quả chiều sâu thực sự có thể đem lại bố cục thủy sinh sống động đến mức nào. Trong quá trình nghiên cứu thực tế hàng ngàn thiết kế bể thủy sinh qua sách báo, tạp chí và web, chúng tôi thấy rằng những thiết kế ấn tượng nhất là những thiết kế thực sự tập trung và thực hiện tốt quá trình tạo chiều sâu. Cụ thể hơn, độ sâu của bố cục bể là từ trước ra sau, không phải chiều cao của bể.
Điều này đặc biệt ấn tượng và quan trọng khi chúng ta chụp ảnh lại thành quả của mình. Với nhiều thiết kế bể thủy sinh ở cấp độ tuyệt vời, chúng ta dễ dàng nhận thấy một số yếu tố riêng biệt về bố cục từ tiền cảnh đến hậu cảnh. Ngược lại, nhiều thủy cảnh của người mới có xu hướng tương đối bằng phẳng khi nhìn trực tiếp từ phía trước. Một số kỹ thuật có thể áp dụng để nâng cao hiệu ứng thị giác về chiều sâu sẽ được bật mí ngay dưới đây.
Mẹo Xây Dựng Chiều Sâu Cho Bể
- Dốc chất nền về phía sau. Điều này tạo ra và ảo giác quang học khi xem bố cục trực tiếp từ phía trước rằng nó sâu hơn nhiều (từ trước ra sau) so với thực tế. Độ dốc càng lớn, ảo ảnh này càng rõ rệt. Lưu ý rằng độ sâu dư thừa mà không trồng có thể gây ra dư thừa vi khuẩn kỵ khí và hydrogen sulfide độc hại. Nguy cơ này sẽ giảm đáng kể nếu sử dụng đất hoàn chỉnh cùng với quá trình sản xuất oxy từ rễ cây. Các loài như Cryptocoryne có hệ thống rễ đặc biệt tuyệt vời và bạn cũng có thể cân nhắc thả nuôi ốc hương trum Malaysia để giữ cho chất nền được thoáng khí (mặc dù luôn có nguy cơ tồn tại quá nhiều loài ốc này).
- Chia bố cục từ trước ra sau bằng cách sử dụng các yếu tố tiền cảnh, trung cảnh và hậu cảnh. Mỗi cái này có thể được chia nhỏ hơn nữa. Ví dụ: bạn có thể có năm loài thực vật và các yếu tố bố cục khác nhau trải dài từ phía trước đến phía sau của bể cá. Xem xét cách kết hợp những thứ này để mang lại hiệu quả mong muốn tổng thể.
- Một kỹ thuật phổ biến trong bố cục thủy sinh hiện đại là cố tình sử dụng các loại cây có lá rộng hơn ở phía trước, chẳng hạn như Micranthemum "Monte Carlo: 'tiếp theo là các loại cây lá nhỏ hơn ở phía sau, chẳng hạn như Hemianthus callitrichoides" Cuba. "Nếu hình dạng tổng thể của những chiếc lá tương tự nhau, điều này có thể tạo ra ảo giác về độ sâu nâng cao. Hãy xem xét ba hoặc nhiều loài có lá hình dạng tương tự chạy qua bố cục để có hiệu quả tối đa.
- Những con đường dẫn qua bố cục là một cách rất hiệu quả để dẫn dắt mắt người xem. Chúng thường được tạo ra bằng cách sử dụng cát trơ thẩm mỹ hoặc sỏi mịn chạy từ phía trước của bể cá đến phía sau. Điều này tạo ấn tượng không thể nhầm lẫn về độ sâu của bố cục và nếu hiệu ứng này được tăng cường hơn nữa với việc sử dụng lớp nền sâu ở phía sau, hiệu ứng tổng thể có thể rất ấn tượng. Một kỹ thuật phổ biến để làm nghiêng lớp nền là sử dụng vật liệu trơ bên dưới đất, chẳng hạn như đá nham thạch hoặc túi lưới chứa đầy vật liệu lọc bằng sứ. Điều này cũng có lợi thế là tiết kiệm chi phí, vì những mặt hàng này rẻ hơn so với đất.
- Sử dụng bóng có chủ ý là một cách tuyệt vời để tạo độ tương phản trong bố cục thủy sinh. Những tảng đá nhô ra hoặc những cây lớn cản ánh sáng từ trên xuống tạo ra những vùng tối trong bố cục và chính sự tương phản này giữa những cây được chiếu sáng rực rỡ và đầy màu sắc xung quanh nó có thể tạo thêm độ tương phản và tác động lớn.
Màu Sắc & Chất Liệu
Màu sắc và chất liệu là 2 yếu tố mang lại hứng thú về mặt thẩm mỹ cho một bể thủy sinh. Màu sắc của bố cục và cách phối màu tương phản với cây, sau đó xem xét màu sắc và kết cấu của cây tương phản với nhau như thế nào. Điều này đặc biệt quan trọng khi nhìn vào các cây trồng cạnh nhau.
Ví dụ, có hai loài thực vật màu đỏ ở cạnh nhau sẽ ít bị ảnh hưởng hơn so với việc hai loài này bị tách biệt bởi các loài thực vật khác. Bạn có thể cố tình tạo ra sự pha trộn tinh tế hơn giữa các màu sắc và kết cấu hòa quyện vào nhau, hoặc bạn có thể muốn tạo cảm giác kịch tính thực sự bằng cách cố ý sử dụng các loài tương phản liền kề với nhau.
Nghĩ về câu chuyện tổng thể mà bạn đang cố gắng kể với bố cục thủy sinh của mình và ấn tượng mà bạn muốn đạt được đối với bất kỳ ai xem bể. Một ví dụ điển hình là đối chiếu hai phong cách rất riêng biệt. Hãy tưởng tượng một Iwagumi chỉ với một loài cây trải thảm và ba viên đá bên cạnh một bố cục thủy sinh theo phong cách Hà Lan. Cả hai đều đẹp theo cách riêng của họ, nhưng khác nhau hoàn toàn trong câu chuyện và cảm xúc mà họ đang truyền tải.
Kết Luận
Dù không thể phủ nhận những nguyên tắc ở trên khá hữu ích cho việc xác định mục tiêu chính nhưng cũng không có bất cứ một quy tắc 1/3 hay tỷ lệ vàng nào có thể đảm bảo kết quả cuối cùng chắc chắn đẹp.
Hãy nhớ rằng đây là sự sáng tạo của riêng bạn và sở thích của bạn, cảm giác hài lòng khi ngắm nhìn thành quả cũng như sự phát triển khỏe mạnh của sinh vật mới là khía cạnh quan trọng nhất. Khi cây trưởng thành, toàn bộ bố cục trong thiết kế bể thủy sinh có thể thay đổi và người chơi cần phải kiểm soát quá trình này bằng cách cắt tỉa thích hợp, trồng lại cây hay thay đổi bố cục tiềm năng khi cần.
Cuối cùng, aquascaping là một loại hình nghệ thuật gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên và không ngừng phát triển. Chính sự phát triển này là yếu tố tạo nên sự hấp dẫn khó cưỡng cho bộ môn nghệ thuật thiết kế bể thủy sinh.
